W związku z odstąpieniem od dotychczasowych ograniczeń związanych ze stanem epidemi SARS-CoV-2, od 20 kwietnia możemy korzystać z wstępu do parków, zieleńcow promenad oraz terenów leśnych z wyłaczeniem małej infrastruktury lesnej, urządzeń preznaczonych do zabaw dzieci, wiat, i miejsc biwakowania. Państwowy Powiatowy Inspektor Saniytarny w Staszowie przypomina, że korzystanie z lasów i udostępnionych miejsc zieleni wymaga od nas zachowania wielu zasad bezpieczeństwa między innymi dotyczących profilaktyki chorób odkleszczowych szczególnie, że kleszcze najaktywniejsze są na wiosnę, kiedy budzą się z zimowego snu, są wygłodniałe i bardzo potrzebują pożywienia, czyli ludzkiej lub zwierzęcej krwi. Każdego dnia możemy być narażeni na ugryzienie tych pajęczaków, przebywając na spacerze właśnie w parku czy w lesie. Z uwagi na lekkie zimy w ostatnich latach coraz wcześniej odnotowuje się żerowanie kleszczy. Potrafią pojawić się już w lutym.Cykl życiowy kleszcza trwa 2-3 lata i posiada trzy stadia rozwojowe: larwa, nimfa, postać dorosła. Szczególnie groźne są niedorosłe jeszcze nimfy, które wyglądają jak przezroczyste ziarnko piasku a więc mogą być zupełnie niezauważalne na skórze. Kleszcze bytują głównie na obszarach lasów liściastych mieszanych, obszarach trawiastych, w gęstych zaroślach, paprociach, a także w parkach miejskich i na obrzeżach osiedli mieszkaniowych otoczonych terenami zielonymi. Główne zagrożenie, jakie stanowią te pajęczaki dla ludzi to przenoszenie chorób, które kleszcze nabywają od zakażonych żywicieli. Do zakażenia dochodzi w czasie ukłucia, gdy następuje bezpośrednie wprowadzenie zarazków do krwi. Ponadto do zarażenia może dojść podczas spożywania niepasteryzowanego mleka lub jego przetworów, w którym może znajdować się wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Stwierdzono, iż kleszcze są wektorami 130 odmian wirusów, 200 gatunków piroplazm, kilku gatunków filarii, grzybów, 20 gatunków riketsji, 20 gatunków krętków i innych bakterii. Stąd zjawisko istnienia wielu chorób odkleszczowych takich jak: borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu (kzm), tularemia, ludzka anaplazomza grnulocytarna, babeszjoza (piroplazmoza). W Polsce od wielu lat notuje się wzrost zachorowań na najczęściej występujące u nas choroby odkleszczowe t.j. borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu.
Do tej pory nie ma szczepionki przeciwko boreliozie z Lyme, dostępna jest szczepionka przeciwko Kleszczowemu Zapaleniu Mózgu, która zalecana jest osobom szczególne narażonym na ukąszenia kleszczy.
Główne zalecenia profilaktyczne chroniące przed ukąszeniami kleszczy sprowadzają się do noszenia odpowiedniego ubioru podczas ekspozycji na kleszcze:
- zakładanie koszul z długim rękawem,
- zakładanie długich spodni,
- zakładanie zakrytych butów,
- stosowanie nakrycia głowy.
ponadto niezwykle ważne jest również:
- stosowanie środków odstraszających kleszcze, czyli odpowiednich repelentów,
- częste i uważne sprawdzanie powierzchni ciała po pobycie w lesie czy w parku, zwłaszcza w zgięciach stawowych, głowie, rękach, nogach, pachwinach - w celu jak najszybszego usunięcia kleszcza,
- właściwe usunięcie kleszcza za pomocą pęsety z cienkimi końcami, za pomocą kleszczołapek lub używając pompki próżniowej (dostępnej w aptece).
W dobie epidemii COVID-19 Główny Inspektorat Sanitarny wraz z Ministerstwem Zdrowia informuje, iż kleszcze oraz komary nie są wektorami przenoszącymi koronawirusy